Ο ρόλος των Θερμοκοιτίδων στην ανάπτυξη της καινοτομίας

της Μαρίας Περακάκη

Στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος FinNetSME ( Network for Regional SME Finance ),που συμμετέχει και η Θερμοκοιτίδα Νέων Επιχειρήσεων Χανίων, διοργανώθηκε Συνέδριο στη Χαλκιδική στις 29-30 Σεπτεμβρίου 2005 από την Αναπτυξιακή Εταιρία Ανατολικής Θεσσαλονίκης. Η Θερμοκοιτίδα Νέων Επιχειρήσεων Χανίων συμμετείχε στο Συνέδριο αυτό με μία εισήγηση με θέμα «Προσφερόμενες υπηρεσίες σε περιφερειακό επίπεδο στις ΜΜΕ: Ο ρόλος των Θερμοκοιτίδων στην ανάπτυξη της καινοτομίας».

Ο ρόλος των Θερμοκοιτίδων στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι Θερμοκοιτίδες είναι οργανισμοί που αποσκοπούν στην πολυεπίπεδη υποστήριξη νέων, καινοτομικών επιχειρήσεων, ώστε να επιταχυνθεί η ανάπτυξή τους και να περιοριστούν σημαντικά οι κίνδυνοι αποτυχίας, κυρίως στο αρχικό - και ιδιαίτερα ευαίσθητο - στάδιο της λειτουργίας τους. Το σύνολο των υποστηρικτικών υπηρεσιών μιας Θερμοκοιτίδας περιλαμβάνει την παραχώρηση χώρου εγκατάστασης στις νέες επιχειρήσεις, συμβουλές σε θέματα διοίκησης, μετάδοση εμπειριών και γνώσης, προγράμματα εκπαίδευσης των νέων επιχειρηματιών, οικονομική υποστήριξη, καθώς και υποστήριξη σε ζητήματα τεχνολογίας και καινοτομίας και τέλος δικτύωση - διασύνδεση με άλλες επιχειρήσεις. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση λειτουργούν περίπου 900 Θερμοκοιτίδες, οι οποίες κατά μέσο όρο έχουν στη διάθεσή τους χώρο 3.000 τετρ. μέτρων, φιλοξενούν 18 επιχειρήσεις και απασχολούν 5-6 άτομα.

Οι Θερμοκοιτίδες διαδραματίζουν στρατηγικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς συμβάλλουν στην υλοποίηση καινοτομικών επιχειρηματικών ιδεών, στη συνεχή δημιουργία νέων επιχειρήσεων και γενικότερα στην προώθηση της επιχειρηματικότητας, της απασχόλησης και της καινοτομίας.

Οι Θερμοκοιτίδες χρηματοδοτούνται στο ξεκίνημά τους κυρίως από δημόσιους πόρους, συχνά όμως προσελκύουν στη συνέχεια και ιδιωτικά κεφάλαια. Μέτοχοί τους είναι κατά κανόνα δημόσιοι οργανισμοί, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, αλλά και εταιρίες, τράπεζες και χρηματοοικονομικοί οργανισμοί.

Οι Θερμοκοιτίδες στην Ελλάδα

Οι κυριότερες Θερμοκοιτίδες που λειτουργούν στην Ελλάδα είναι η Θερμοκοιτίδα Αθηνών, η Θερμοκοιτίδα Θεσσαλονίκης, η Θερμοκοιτίδα Χανίων, καθώς επίσης και τα Τεχνολογικά Πάρκα στη Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο και τη Θεσσαλία. Ρόλος τους είναι η διάθεση χώρων στέγασης, η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και σε πολλές περιπτώσεις η παροχή κεφαλαίου σποράς ( seed capital ) στις νέες επιχειρήσεις. Οι φιλοξενούμενες επιχειρήσεις διαθέτουν κυρίως τεχνολογικό προσανατολισμό και δραστηριοποιούνται στους κλάδους πληροφορικής και διαδικτύου, τηλεπικοινωνιών, αυτοματισμού, βιοτεχνολογίας, τεχνολογίας τροφίμων κ.λ.π.

Η Θερμοκοιτίδα Νέων Επιχειρήσεων Χανίων

Η Θερμοκοιτίδα Χανίων δημιουργήθηκε το 2000 με τη συγχρηματοδότηση του Β’ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και έχει την έδρα της στο Βιοτεχνικό Πάρκο Χανίων. Στρατηγικοί στόχοι της είναι η υποστήριξη νέων, καινοτόμων επιχειρήσεων (με την παροχή χώρου εγκατάστασης και λειτουργίας, την παροχή επιχειρηματικών συμβουλών, τη μεταφορά τεχνολογίας κλπ.) και ευρύτερα η προώθηση της τοπικής οικονομικής ανάπτυξης. Προκειμένου να επιτύχει τους παραπάνω στόχους, η Θερμοκοιτίδα Χανίων παρέχει ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών όπως επιχειρηματικές συμβουλές, ενημέρωση για ευκαιρίες χρηματοδότησης, έρευνα αγοράς, μάρκετινγκ, υποστήριξη εξαγωγών και αναζήτηση συνεργατών στο εξωτερικό, δικτύωση με άλλους επιχειρηματίες και πελάτες, σχεδιασμός ιστοσελίδων, καθοδήγηση σε τεχνολογικά διπλώματα ευρεσιτεχνίας και κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων, κ.λ.π.

Μια επιχείρηση μπορεί να φιλοξενηθεί στη Θερμοκοιτίδα εφόσον είναι νεοσύστατη ή λειτουργεί λιγότερα από 3 έτη, εφόσον δε ρυπαίνει το περιβάλλον και αναπτύσσει μια δραστηριότητα που θεωρείται καινοτομική. Οι φιλοξενούμενες επιχειρήσεις στη Θερμοκοιτίδα Χανίων δραστηριοποιούνται στην τεχνολογία τροφίμων, στην εμπορία και εξαγωγή τροφίμων, στην παραγωγή μεταλλικών προϊόντων ακριβείας, στον βιολογικό καθαρισμό υδάτων, ενώ φιλοξενείται επίσης το Κέντρο Τεχνολογικής Έρευνας του ΤΕΙ Κρήτης.

Η εταιρεία Forthnet , που δραστηριοποιείται στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών και του internet και υποστηρίχθηκε στο ξεκίνημά της από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Έρευνας, αποτελεί ένα παράδειγμα επιτυχημένης επιχείρησης που ξεκίνησε από το Τεχνολογικό Πάρκο Ηρακλείου Κρήτης. Σύντομα, λόγω των υψηλών της επιδόσεων, προσέλκυσε το ενδιαφέρον και το κεφάλαιο μεγάλων και επιτυχημένων εταιρειών (Μινωικές Γραμμές, κλπ) και επωφελήθηκε παράλληλα της μακρόχρονης εμπειρίας των εταιρειών αυτών. Τον Οκτώβριο του 2000 εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών και έως σήμερα συνεχώς ανανεώνει και διευρύνει το φάσμα των υπηρεσιών που προσφέρει.

Προτάσεις για την καλύτερη λειτουργία των Θερμοκοιτίδων

Οι Θερμοκοιτίδες προκειμένου να χαράξουν μια ξεκάθαρη στρατηγική και να θέσουν σωστό προγραμματισμό κρίνεται σκόπιμο να διαμορφώσουν ένα επιχειρηματικό σχέδιο ( business plan ). Το business plan πρέπει να ξεκαθαρίζει τις ομάδες στόχο ( target groups ) της Θερμοκοιτίδας, τα κριτήρια ένταξης και εξόδου, το προβλεπόμενο επίπεδο ζήτησης, το λεπτομερές πλαίσιο λειτουργίας της (υποδομή και υπηρεσίες), τις απαιτήσεις σε κεφάλαιο, τις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, τα λειτουργικά κόστη κ.λ.π.

Οι υπηρεσίες των Θερμοκοιτίδων πρέπει να περιλαμβάνουν υποστήριξη των νέων επιχειρήσεων πριν, κατά τη διάρκεια αλλά και μετά την έξοδό τους από αυτήν. Αρχικά οι Θερμοκοιτίδες χρειάζεται να εντοπίζουν νέους επιχειρηματίες, να τους βοηθούν στο σχεδιασμό του επιχειρηματικού τους σχεδίου και να τους παρέχουν εκπαίδευση και συμβουλευτικές υπηρεσίες ως προς τη σύσταση της επιχείρησής τους. Στη συνέχεια, κρίνεται σκόπιμη η δημιουργία διασυνδέσεων της νέας επιχείρησης με άλλους πιθανούς συνεργάτες, με πελάτες κ.λ.π., ώστε να ευνοηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η είσοδός της στην αγορά. Οι Θερμοκοιτίδες χρειάζεται να διασφαλίσουν ότι οι υπηρεσίες τους προσφέρουν μακροπρόθεσμα οφέλη στις νέες επιχειρήσεις, ώστε να μην αντιμετωπίσουν προβλήματα μετά την έξοδό τους από αυτήν. Υποστήριξη πρέπει να παρέχεται άλλωστε - μέχρι ένα βαθμό - και μετά την ολοκλήρωση της φιλοξενίας τους.

Τέλος, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα των Θερμοκοιτίδων είναι απαραίτητη η διασύνδεσή τους με ένα δίκτυο αναπτυξιακών εταιριών, ιδρυμάτων και προγραμμάτων που θα συνεργάζονται για την προώθηση της καινοτομίας, της ανταγωνιστικότητας και της τεχνολογίας. Με άλλα λόγια, θα πρέπει οι Θερμοκοιτίδες να αποτελούν τμήμα της ευρύτερης στρατηγικής για την ανάπτυξη και την προώθηση της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας, τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, ώστε να εξασφαλίζεται η μακροπρόθεσμη επιβίωση και ανάπτυξη των επιχειρήσεων που φιλοξενούνται.